Nguyên nhân trẻ sơ sinh vàng mắt và cách xử lý nhanh

Trẻ sơ sinh vàng mắt là một hiện tượng xảy ra phổ biến không chỉ ở những trẻ sinh non mà còn xuất hiện ở trẻ sinh đủ tháng. Vậy trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt có gặp phải những biến chứng nguy hiểm nào không, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho ba mẹ những thông tin hữu ích về vấn đề vàng mắt ở trẻ sơ sinh cũng như các cách xử lý nhanh để ba mẹ tham khảo.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh vàng mắt

Trẻ sơ sinh vàng mắt là tình trạng kết mạc hay còn gọi là lòng trắng của mắt có màu vàng. Triệu chứng này xuất hiện trong tháng đầu tiên sau khi trẻ ra đời, đặc biệt là ở hai tuần đầu. Đây là biểu hiện của hội chứng vàng da vàng mắt (sinh lý hoặc bệnh lý), thường gặp ở phần lớn trẻ sinh non và có cả những trẻ được sinh đủ tháng. 

Vàng da vàng mắt sinh lý

Bé sơ sinh bị vàng mắt vàng da sinh lý có các biểu hiện như sau:

• Các vùng như: mặt, mắt, cổ, ngực, bụng có màu da vàng nhẹ
• Trẻ không có các triệu chứng lạ khác như bỏ bú, thiếu máu, sốt, khóc quấy, gan lách to,… thì ba mẹ không cần dùng đến cách hạ sốt nhanh cho bé
• Chỉ số bilirubin/máu trong vòng 24 giờ sau khi sinh không được vượt quá ngưỡng 5mg% đối với bé sinh thiếu tháng và không vượt quá 12mg% đối với những bé sinh đủ tháng
• Vàng mắt vàng da sinh lý có thể xuất hiện sau sinh 24 giờ và sẽ biến mất sau thời gian ngắn tầm 1 tuần đối với trẻ sinh đủ tháng và khoảng 2 tuần đối với trẻ sinh non.

Vàng da vàng mắt bệnh lý

Trẻ sơ sinh lòng trắng mắt bị vàng do bệnh lý sẽ đi kèm thêm các triệu chứng như:

• Trẻ bị vàng toàn thân bao gồm cả lòng bàn chân và tay
• Tình trạng vàng da vàng mắt trẻ sơ sinh không biến mất sau một tuần đối với bé đủ tháng và sau hai tuần đối với bé thiếu tháng
• Chỉ số bilirubin/máu cao hơn so với ngưỡng bình thường
• Trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường khác như: co giật, thân nhiệt hạ, lừ đừ, hôn mê,…

Nguyên nhân mắt trẻ sơ sinh bị vàng

Trẻ sơ sinh vàng mắt là một trong những tình trạng không hiếm gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là đối với những bé sinh non thiếu tháng. Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này là do những yếu tố sau đây:

Vàng da sinh lý

Do gan của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện dẫn đến tích tụ một lượng bilirubin trong máu khiến trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt. Bởi vậy, những trẻ sinh non càng có nguy cơ bị vàng da mắt sinh lý cao hơn so với những trẻ sinh đủ ngày tháng.

Do trẻ bú mẹ

Nếu sữa mẹ không đảm bảo chất dinh dưỡng hoặc không cung cấp đầy đủ cho bé cũng là gây nên tình trạng vàng da mắt ở trẻ sơ sinh. Bất đồng về nhóm máu giữa mẹ và con. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng khi mang thai và sinh con nếu mẹ có chấn thương nào xảy ra các kháng thể sẽ nhỏ hơn di chuyển ngược vào máu của thai nhi, làm tiêu diệt hồng cầu của trẻ ngay từ trong bụng, dẫn tới bé sinh ra bị vàng da vàng mắt, bị tán huyết.

Trẻ bị mắc bệnh thiếu máu

Khi trẻ bị thiếu máu, mọi tế bào của sẽ bị đông cứng khiến hồng cầu máu mắc kẹt trong mạch máu, lúc này oxy và máu sẽ không lưu để truyền đến các các bộ phận khác của cơ thể, dẫn tới tình trạng vàng mắt ở trẻ sơ sinh. Nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời có thể dẫn tới nhiều biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Xem thêm: TOP 12 thực phẩm bổ máu cho trẻ cha mẹ không nên bỏ qua

Trẻ sơ sinh bị viêm gan B

Bệnh viêm gan B cũng là nguyên nhân khiến cho da và mắt của trẻ sơ sinh bị vàng. Ngoài ra, bé sẽ có thêm các triệu chứng khác như thường xuyên cáu kỉnh và quấy khóc, bỏ bú, trẻ sơ sinh bị nôn trớ, sốt cao, phân lỏng, nước tiểu có màu đục hơn bình thường,…

Trẻ sơ sinh bị vàng da vàng mắt có nguy hiểm không?

Đối với trường hợp trẻ sơ sinh vàng mắt vàng da sinh lý thì không có gì đáng lo ngại, nhưng đối với các bé bị vàng mắt bệnh lý sẽ có nhiều ảnh hưởng nguy hiểm. Nếu không được chữa trị sớm, trẻ sẽ gặp một số biến chứng trầm trọng như:

• Viêm não cấp tính: Do bilirubin bị tích tụ với lượng lớn gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào của bé gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. Khi đó, trẻ sẽ có các biểu hiện như ngủ li bì, thân nhiệt cao, bỏ bú, không tập trung,…
• Vàng da nhân: Chỉ số bilirubin khi vượt quá ngưỡng cho phép khiến gan không kịp đào thải các chất độc trong cơ thể ra ngoài, từ đó khiến bé bị vàng da nhân. Lúc này, não của trẻ bị tổn thương nghiêm trọng và khó có thể phục hồi dễ gây ra tình trạng bại não, nặng hơn có thể dẫn đến tử vong.

Nói chung, vàng da vàng mắt bệnh lý mang theo nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng. Vì vậy, ba mẹ cần phải có những biện pháp xử lý nhanh nhất, có thể cho bé đi khám bác sĩ trước 7 ngày sau khi sinh để ngăn ngừa các nguy cơ tổn thương đến não của trẻ.

Cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị vàng mắt

Khi trẻ sơ sinh vàng mắt, trong 3 ngày đầu tiên sau sinh tại bệnh viện, mẹ cần theo dõi sức khỏe của con, nếu phát hiện các tình trạng bất thường như vàng da vàng mắt, mắt trẻ sơ sinh bị ghèn vàng, trẻ sơ sinh bị đổ ghèn vàng 1 bên mắt hoặc trẻ sơ sinh bị đau mắt ra gỉ vàng,… thì cần báo ngay cho bác sĩ để kịp thời thăm khám và chữa trị.

Đặc biệt, sau khi về nhà, nếu mức độ vàng mắt vàng da của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn, kèm theo những biểu hiện như sốt cao, mệt mỏi, bỏ bú, lừ đừ thì ba mẹ hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và lên phương pháp xử lý kịp thời. Điều quan trọng nhất là ba mẹ cần bĩnh tĩnh khi trẻ sơ sinh vàng mắt nhưng không có nghĩa là được chủ quan, lơ là. Và việc lựa chọn bệnh viện thăm khám cho con cũng là điều mà các bậc phụ huynh cần xem xét kỹ lưỡng.

Trong trường hợp do sữa mẹ, mẹ nên cho bé tập bú sữa công thức.  Trên thị trường hiện đang có dòng sữa dê Úc Biostime được nhiều hot mom lựa chọn cho con trong những năm tháng đầu đời. Với hàm lượng đạm dê và các dưỡng chất, hạn chế tối đa tình trạng dị ứng sữa bò cho bé.

Vàng mắt ở trẻ sơ sinh bao lâu thì hết?

Thông thường, trẻ sơ sinh vàng mắt sinh lý nếu sinh đủ ngày đủ tháng thì sẽ khỏi sau 7 ngày, còn trẻ sinh non bị vàng da vàng mắt sinh lý sẽ tự khỏi sau khoảng 2 tuần. Tuy nhiên, thời gian này cũng có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ bilirubin và khả năng hoạt động của gan ở trẻ.

Nếu trẻ sơ sinh bị vàng mắt hơn 1 tháng nhưng không có dấu hiệu cải thiện, một số trẻ sơ sinh bị đau mắt có ghèn vàng hay trẻ sơ sinh bị ra nhiều gỉ mắt vàng,… thay vì đợi trẻ tự khỏi hay tự ý sử dụng các loại thuốc bôi, nhỏ mắt… ba mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và hỗ trợ điều trị sớm vì rất có thể trẻ bị vàng da vàng mắt bệnh lý.

Các biện pháp phòng ngừa vàng mắt ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh vàng mắt là do một trong những nguyên nhân liên quan đến vấn đề về gan như viêm gan A, viêm gan B hoặc C. Vì vậy, ngay khi có kế hoạch mang thai, ba mẹ cần đi kiểm tra sức khỏe để tầm soát và tiêm phòng viêm gan để đảm bảo giai đoạn mang thai được an toàn.

Đối với những trẻ có nguy cơ cao bị viêm gan do lây truyền từ mẹ thì sau sinh, ba mẹ cần đưa bé đi kiểm tra xét nghiệm để biết trẻ có bị viêm gan không. Nếu trẻ không bị viêm gan sẽ được tiêm phòng viêm gan B với lịch tiêm như sau:

• Mũi 1: Trong 24 giờ đầu tiên sau sinh
• Mũi 2: Thời gian cách mũi 1 là 1 tháng
• Mũi 3: Khi trẻ được 2 tháng tuổi.

Trong trường hợp trẻ bị viêm gan sơ sinh thì cần được điều trị và tái khám định kỳ trong 6 tháng đầu tiên sau khi sinh.

Trên đây là những thông tin giải đáp về nguyên nhân trẻ sơ sinh vàng mắt vàng da cùng những biện pháp xử lý nhanh cho ba mẹ hiệu quả, hữu ích nhất. Có thể thấy, trẻ sơ sinh bị vàng mắt vàng da là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng đó cũng có thể là bệnh lý. Vì vậy, trong việc chăm sóc trẻ ba mẹ cần theo dõi sát sao hơn, kịp thời nhận biết những dấu hiệu bất thường để đưa con đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị, tránh gây các biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe và tính mạng của trẻ.