Tổng hợp những công dụng của rau đay có thể bạn chưa biết

Công dụng của rau đay đã được biết đến rộng rãi nhờ vào những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe. Từ việc thanh nhiệt, giải độc cơ thể đến hỗ trợ tiêu hóa và làm đẹp da, rau đay không chỉ là một món ăn ngon mà còn là một thực phẩm bổ dưỡng với nhiều tác dụng chữa bệnh.

Rau đay (tên khoa học: Corchorus olitorius) là một loại cây thuộc họ bông (Malvaceae), được trồng phổ biến ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Không chỉ làm thực phẩm mà nó còn có giá trị nghiên cứu trong y học cổ truyền.

Rau đay là loại cây thân thảo, cao từ 40–100 cm, lá mọc so le, phiến lá có răng cưa nhỏ, bề mặt nhẵn bóng. Thân cây có thể có màu xanh hoặc tím tùy giống, hoa nhỏ màu vàng nhạt, quả hình trụ dài chứa nhiều hạt nhỏ. Khi nấu chín, rau có độ nhớt và mùi thơm nhẹ đặc trưng, thường dùng trong các món canh thanh mát.

Các chất dinh dưỡng có trong rau đay

Là món canh quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày, rau đay chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, cụ thể như sau:

Nhóm chất đa lượng (macronutrients):

• Nước
• Chất xơ
• Đạm (protein thực vật)

Nhóm vitamin:

• Vitamin A (dưới dạng beta-caroten)
• Vitamin C
• Vitamin E
  Vitamin B6
• Axit folic (vitamin B9)

Nhóm khoáng chất vi lượng:

• Canxi
• Sắt
• Magie
• Kali
• Phốt pho

Các hợp chất khác: Chất nhầy (mucilage – dạng polysaccharide)

Nhờ có nhiều chất dinh dưỡng như trên, rau đay có những công dụng đặc biệt với từng phần của cơ thể. 

Công dụng của rau đay đối với sức khỏe

Dưới đây là những lợi ích mà loại rau này mang lại cho con người:

Thanh nhiệt, giải độc cơ thể
Rau đay có tính mát, hàm lượng nước cao và chứa nhiều chất chống oxy hóa tự nhiên. Nhờ đó, loại rau này thường được sử dụng trong các món ăn mùa hè để làm dịu cơ thể, hỗ trợ quá trình đào thải độc tố qua đường tiểu tiện và mồ hôi, giúp cơ thể cân bằng nội môi.

Hỗ trợ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón
Với lượng chất xơ dồi dào và thành phần chất nhầy tự nhiên (mucilage), rau đay giúp làm mềm phân, tăng nhu động ruột và bôi trơn đường tiêu hóa. Điều này rất có lợi cho những người hay bị táo bón hoặc hệ tiêu hóa kém.

Tốt cho tim mạch
Kali trong rau đay góp phần ổn định huyết áp bằng cách cân bằng lượng natri trong cơ thể. Ngoài ra, các hợp chất chống oxy hóa trong rau cũng hỗ trợ giảm viêm và giảm nguy cơ hình thành mảng bám thành mạch, từ đó giúp bảo vệ hệ tim mạch hoạt động ổn định.

Giúp cầm máu, kháng viêm
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, rau đay chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe bao gồm canxi, sắt, phốt pho, vitamin B1, vitamin B2, vitamin C và các axit hữu cơ như vanillic, ferulic, hydroxybenzoic, coumaric có tác dụng kháng viêm và hỗ trợ làm lành tổn thương. Bên cạnh đó, thành phần flavonoid và vitamin C trong rau có đặc tính kháng viêm nhẹ, giúp giảm sưng đau và hỗ trợ phục hồi mô tổn thương.

Cung cấp sắt, hỗ trợ điều trị thiếu máu
Hàm lượng sắt trong rau đay giúp bổ sung nguyên tố thiết yếu cho quá trình tạo hồng cầu. Khi kết hợp với nguồn vitamin C tự nhiên sẵn có trong rau, khả năng hấp thu sắt cũng được cải thiện rõ rệt. Từ đó hỗ trợ hiệu quả trong phòng ngừa và cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

Chống bệnh còi xương
Rau đay cung cấp một lượng canxi và magie nhất định, hai khoáng chất quan trọng trong việc hình thành và duy trì hệ xương khỏe mạnh. Khi sử dụng thường xuyên trong khẩu phần ăn, rau đay có thể hỗ trợ phòng ngừa chứng loãng xương và còi xương ở trẻ em.

Tốt cho phụ nữ sau sinh, lợi sữa
Trong y học dân gian, rau đay được khuyên dùng cho phụ nữ sau sinh để tăng tiết sữa. Nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy rau có khả năng kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời bổ sung dưỡng chất cần thiết để cơ thể mẹ phục hồi sau sinh.

Hỗ trợ làm đẹp da, chống lão hóa
Vitamin E, vitamin C và các chất chống oxy hóa trong rau đay giúp bảo vệ tế bào da khỏi tác động của gốc tự do. Việc bổ sung loại rau này vào thực đơn có thể giúp duy trì làn da tươi tắn, hạn chế nếp nhăn và tăng cường khả năng tái tạo da.

Tăng cường hệ miễn dịch
Rau đay chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho hệ miễn dịch như vitamin C, A và kẽm. Những dưỡng chất này góp phần nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống chọi tốt hơn với các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

Hỗ trợ cải thiện giấc ngủ
Hàm lượng magie và vitamin B6 trong rau đay đóng vai trò hỗ trợ điều hòa thần kinh và giúp cơ thể thư giãn. Sử dụng rau đay trong các bữa tối có thể góp phần mang lại giấc ngủ sâu và ổn định hơn, đặc biệt hữu ích với người lớn tuổi hoặc người thường xuyên mất ngủ.

Để tận dụng tối đa công dụng của rau đay, bạn cần biết cách chế biến và sử dụng loại rau này sao cho đúng. 

Cách sử dụng rau đay hiệu quả

Dưới đây là một số cách sử dụng rau đay hiệu quả để bạn có thể dễ dàng bổ sung vào thực đơn hàng ngày.

Các món ăn phổ biến từ rau đay

Rau đay có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon miệng và bổ dưỡng. Một số món ăn phổ biến từ rau đay tiêu biểu như:

Canh rau đay nấu mồng tơi và mướp

Nguyên liệu: Rau đay, mồng tơi, mướp, tỏi, gia vị.
Cách làm: 

• Nhặt rau đay, thái nhỏ
• Mướp cắt miếng.
• Phi tỏi, thêm nước và nấu mướp.
• Khi mướp mềm, cho rau vào, nêm gia vị.

Canh cua rau đay

Nguyên liệu: Cua đồng, rau đay, mồng tơi.

Cách làm:

• Xay cua, lọc nước, đun sôi.
• Cho rau đay và mồng tơi vào nấu.
• Có thể xào gạch cua và cho vào sau.

Rau đay luộc chấm cà pháo hoặc nước mắm tỏi

Nguyên liệu: Rau đay, muối.

Cách làm:

• Luộc rau với muối, vớt ra để ráo.
• Ăn kèm cà pháo hoặc nước mắm tỏi.

Canh rau đay tôm khô

Nguyên liệu: Rau đay, tôm khô, hành tím.

Cách làm:

• Tôm khô ngâm nước cho mềm.
• Phi hành, cho tôm vào xào, rồi thêm nước.
• Đun sôi, cho rau đay vào, nêm gia vị.

Canh rau đay đậu hũ non

Nguyên liệu: Rau đay, đậu hũ non, hành, gia vị.

Cách làm:

• Cắt đậu hũ thành miếng nhỏ.
• Đun sôi nước, thả đậu hũ vào, đun 5 phút.
• Thêm rau đay, nêm gia vị.

Những ai không nên ăn rau đay?

• Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu: Một số tài liệu dân gian cho rằng rau đay có thể gây kích thích co bóp tử cung, không phù hợp với phụ nữ mới mang thai.
• Người có tỳ vị hư yếu, hay lạnh bụng: Rau đay có tính mát nên có thể gây lạnh bụng, đầy hơi nếu ăn quá nhiều.
• Người có tiền sử dị ứng thực phẩm: Dù hiếm gặp, một số người có cơ địa nhạy cảm cần theo dõi phản ứng khi dùng lần đầu.

Lưu ý khi chế biến rau đay

• Không nên nấu quá lâu: Rau đay nấu kỹ quá sẽ làm mất vitamin, giảm độ nhớt tự nhiên và ảnh hưởng đến mùi vị.
• Chỉ nên ăn lượng vừa phải: Vì có tính mát và chứa chất nhầy, ăn quá nhiều rau đay dễ gây tiêu chảy nhẹ ở người nhạy cảm.
• Nên ăn ngay sau khi nấu: Rau đay dễ bị nhớt và mất ngon nếu để lâu sau khi chế biến.
• Kết hợp với các nguyên liệu phù hợp: Thường dùng với cua đồng, mướp, mồng tơi hoặc tôm khô để tăng vị ngon và dinh dưỡng.

Công dụng của rau đay không chỉ dừng lại ở việc giúp thanh mát cơ thể mà còn hỗ trợ nhiều vấn đề sức khỏe. Việc bổ sung rau đay đúng cách vào chế độ ăn sẽ là một lựa chọn tuyệt vời để nâng cao sức khỏe mỗi ngày.