Dấu hiệu bé bị viêm phế quản và cách chăm sóc khoa học

Bé bị viêm phế quản rất phổ biến, đặc biệt là trong mùa đông. Việc nhận biết các dấu hiệu của bệnh và áp dụng cách chăm sóc khoa học sẽ giúp bé vượt qua tình trạng này một cách an toàn và hiệu quả. 

Dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh

Trẻ nhỏ bị viêm phế quản là một tình trạng nhiễm trùng của lớp niêm mạc tiểu phế quản, thường do virus gây ra, cùng với vi khuẩn và nấm. Mùa đông là thời gian bệnh phát triển nhanh chóng và dễ dàng lan rộng.

Tình trạng nhiễm trùng và viêm phế quản khiến phế quản bị thu hẹp và tiết nhiều dịch nhầy, gây tắc nghẽn đường thở. Điều này dẫn đến khó thở, thở khò khè và cơn ho dữ dội. Ho đi kèm với đàm là cách cơ thể phản ứng để loại bỏ chất nhầy từ phổi ra ngoài giúp lưu thông đường thở.

Bệnh viêm phế quản trẻ sơ sinh được phân thành hai loại:

• Viêm phế quản cấp tính: Triệu chứng kéo dài từ 7-10 ngày hoặc lâu hơn. Nếu được chữa trị đúng cách, bệnh thường không tái phát nhiều lần.
• Viêm phế quản mãn tính: Triệu chứng xuất hiện dai dẳng, có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm. Bệnh có thể làm suy giảm chức năng của phổi và gây tổn thương vĩnh viễn cho hệ hô hấp của trẻ. Sau khi được điều trị, bệnh có nguy cơ tái phát cao.

Cha mẹ cần hiểu rõ các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị viêm phế quản để có thể phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ biến chứng và đảm bảo sức khỏe cho bé. 

Nguyên nhân gây viêm phế quản ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân dẫn đến bé sơ sinh bị viêm phế quản có thể đến từ môi trường bên ngoài và các yếu tố bên trong cơ thể.

Tác nhân bên ngoài:

• Khí hậu: Khi thời tiết lạnh kéo dài, đường hô hấp của trẻ em dễ bị co lại, làm tăng nguy cơ mắc viêm phế quản.
• Môi trường: Khói thuốc lá chứa khoảng 4000 chất độc hại, cũng là nguyên nhân gây viêm tế bào lông trong đường hô hấp. 
• Virus: Hệ miễn dịch của trẻ em còn non nớt và chưa hoàn thiện, khi bị các loại virus như Adenovirus loại 1-7, Enterovirus, Parainfluenzae, Influenzae loại A và B; các virus hợp bào đường hô hấp (RSV), Rhinovirus, Human Bocavirus, Herpes Simplex Virus; cũng như vi khuẩn như S Pneumoniae, M catarrhalis, H Influenzae, Chlamydia Pneumoniae, Mycoplasma Species… tấn công, sẽ khiến trẻ dễ mắc viêm phế quản. Đặc biệt, sau khi trẻ mắc các bệnh lý về tai – mũi – họng, những virus và vi khuẩn này lại càng hoạt động và tấn công mạnh mẽ hơn.

Tác nhân bên trong:

• Cơ địa dị ứng: Trẻ em có cơ địa dị ứng thường sẽ có phản ứng mạnh với virus và vi khuẩn, khiến cho em bé bị viêm phế quản dễ hơn so với trẻ bình thường.
• Một số bệnh, chứng bệnh liên quan: Trẻ thừa cân và béo phì có nguy cơ xuất hiện viêm phế quản cao hơn. Nguyên nhân chính là do giảm hoạt động của hệ hô hấp và hạn chế luồng khí do trọng lượng cơ thể dư thừa gây ra. Duy trì cân nặng phù hợp là một cách giảm nguy cơ bệnh viêm phế quản ở trẻ sơ sinh.

Bệnh viêm phế quản ở trẻ nhỏ có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm virus, vi khuẩn hoặc tình trạng môi trường không tốt. Việc nhận biết và ngăn chặn biểu hiện viêm phế quản ở trẻ sơ sinh giúp việc điều trị hiệu quả tốt hơn.

Trẻ sơ sinh bị viêm phế quản có nguy hiểm không?

Rất nhiều bậc phụ huynh đặt ra câu hỏi liệu trẻ sơ sinh bị viêm phế quản có sao không. Theo bác sĩ, nếu bệnh được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ không gây ra hậu quả nghiêm trọng cho trẻ.

Tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài và không được chữa trị đúng cách, viêm phế quản cấp ở trẻ sơ sinh có thể gặp phải những nguy cơ và biến chứng nghiêm trọng như:

• Chuyển thành viêm phế quản mãn tính, kéo dài gây bệnh viêm phổi.
• Tiến triển thành hen mãn tính, ảnh hưởng đến hệ hô hấp của trẻ.
• Gây ra tình trạng tràn dịch phổi, nghiêm trọng nhất có thể dẫn đến tử vong.

Hiện tượng viêm phế quản ở trẻ sơ sinh có thể gây ra những tình trạng nghiêm trọng như khó thở, suy hô hấp,… Vì vậy, việc sớm nhận biết và điều trị viêm phế quản ở bé rất quan trọng để tránh những biến chứng tiềm ẩn và đảm bảo sức khỏe cho bé.

Hướng dẫn cách chăm sóc, điều trị viêm phế quản ở trẻ nhỏ

Áp dụng các phương pháp chăm sóc bé viêm phế quản phù hợp để giúp con vượt qua bệnh tình này một cách an toàn và hiệu quả.

Thăm khám, điều trị theo phác đồ của bác sĩ

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh viêm phế quản em bé dựa vào các phương pháp sau:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ tiến hành hỏi các triệu chứng và môi trường sống của trẻ để đưa ra định hình về tình trạng bệnh.
• Khám lâm sàng: Quan sát các biểu hiện của viêm phế quản ở trẻ sơ sinh như cách thở và sự hoạt động của phổi để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Ran phổi: Bác sĩ sử dụng kỹ thuật nghe ran phổi để kiểm tra sự tắc nghẽn của đường hô hấp.
• Ngưng thở: Thường gặp ở trẻ sơ sinh hoặc sinh non, bác sĩ kiểm tra sự ngưng thở của trẻ để xác định tình trạng bệnh.
• Phân biệt với các bệnh lý khác: Bác sĩ cần phân biệt bệnh viêm tiểu phế quản trẻ sơ sinh với các bệnh lý khác thông qua các biểu hiện và kết quả kiểm tra.

Các kỹ thuật cận lâm sàng được sử dụng để chẩn đoán và đánh giá mức độ bệnh gồm:

• Xét nghiệm máu: Bao gồm tổng phân tích tế bào máu và CRP để đánh giá mức độ viêm.
• Chụp X-quang tim phổi: Để kiểm tra sự tắc nghẽn và tổn thương trong phổi.
• Khí máu động mạch: Đánh giá mức độ oxy hóa trong máu.
• Xét nghiệm tìm tác nhân gây bệnh: Bao gồm test PCR để phát hiện virus hô hấp và Adenovirus từ mẫu bệnh phẩm hầu họng.

Bác sĩ xác định mức độ nhẹ nặng dựa trên các dấu hiệu của viêm phế quản ở trẻ sơ sinh như tím tái, rên rỉ, bỏ bú, kích thích, thở nhanh, SpO2 thấp, thở không đều và các dấu hiệu cơ hô hấp phụ.

Cách chăm sóc trẻ tại nhà

Để điều trị viêm phế quản cho trẻ sơ sinh một cách hiệu quả, một số biện pháp cần được thực hiện đúng cách:

• Không sử dụng thuốc kháng sinh một cách vô căn cứ: Trong trường hợp bệnh nhẹ, cha mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ. Đảm bảo trẻ ăn uống đầy đủ và chăm sóc đúng cách để bệnh có thể tự khỏi sau vài ba ngày.
• Tăng cường cho trẻ bú nhiều hơn: Đối với trẻ sơ sinh, việc tăng cường cho trẻ bú nhiều hơn rất cần thiết. Đối với trẻ đã bước vào tuổi ăn dặm, cung cấp đủ nước cho trẻ để giữ cân bằng hệ thống cơ thể.
• Giữ ấm và vệ sinh tai mũi họng: Đảm bảo giữ ấm cho trẻ và thường xuyên vệ sinh tai mũi họng của trẻ bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%.
• Hạ sốt: Trong trường hợp trẻ bị sốt, cần giữ trẻ ấm và thoải mái, không nên ủ ấm quá kỹ. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ và đưa con đi thăm khám nếu có biểu hiện bất thường hoặc sốt không giảm sau một thời gian dài.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ

Việc bổ sung dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi của trẻ sơ sinh viêm phế quản. Bố mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây để đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp:

• Bổ sung rau xanh và trái cây tươi: Rau xanh và trái cây như dâu tây, cà rốt, rau chân vịt chứa nhiều vitamin A, C, E giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm viêm.
• Thực phẩm giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa: Bao gồm đậu phụ, trứng gà, ngũ cốc, bột mì hoặc gạo giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể.
• Bổ sung sữa và sản phẩm sữa: Sữa bò, sữa đậu nành và sữa chua là nguồn cung cấp chất béo và canxi quan trọng cho sự phát triển của trẻ.
• Chế biến thức ăn dạng lỏng: Cháo, súp là những lựa chọn tốt giúp trẻ dễ tiêu hóa và nuốt.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Tránh ép trẻ ăn quá nhiều một lúc, thay vào đó, chia thành nhiều bữa nhỏ để trẻ dễ tiêu hóa và hấp thụ dưỡng chất.
• Uống đủ nước: Bổ sung nước lọc hoặc nước trái cây giúp duy trì độ ẩm cần thiết và giải độc cho cơ thể.

Bên cạnh đó, bố mẹ cũng cần hạn chế trẻ ăn các loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe như: thực phẩm nhiều dầu mỡ, thức ăn ngọt có đường, nước có gas, và thức ăn lạnh để tránh tình trạng bị viêm phế quản ở trẻ nhỏ.

Thực hiện điều trị và chăm sóc bé bị viêm phế quản là điều cần thiết để giúp trẻ vượt qua bệnh tình một cách hiệu quả và an toàn.

Những lưu ý đối với chứng viêm phế quản ở trẻ

Cần tuân thủ những lưu ý sau đây để giảm thiểu tình trạng bé viêm phế quản và tăng cơ hội phục hồi sức khỏe cho trẻ.

Viêm phế quản ở trẻ có lây lan hay không?

Viêm phế quản cấp ở trẻ em có khả năng lây nhiễm thông qua hai con đường chính:

• Lây lan trực tiếp: Người bị viêm phế quản khi ho, hắt hơi… có thể phát tán virus sang người khác, đặc biệt là trẻ em khi tiếp xúc gần với người bệnh.
• Lây lan gián tiếp: Nếu trong gia đình có người mắc viêm phế quản và sử dụng các đồ dùng cá nhân như khăn mặt, bát đĩa, đũa, thìa, cốc… có thể gây lây nhiễm cho trẻ em vì virus có thể tồn tại và sống vài giờ trên các vật dụng đó.

Do đó, mẹ nên khuyến khích bé thực hiện thói quen rửa tay thường xuyên. Bảo đảm chế độ ăn uống sạch sẽ, tránh xa các môi trường nhiễm khuẩn và bụi bẩn. Hạn chế tiếp xúc với những người đang mắc bệnh hoặc người thường xuyên hút thuốc.

Viêm phế quản có thể điều trị dứt điểm hay không?

Viêm phế quản ở trẻ có thể được điều trị dứt điểm hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân gây bệnh, cách điều trị và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thời gian hồi phục của mỗi trẻ cũng khác nhau:

• Trẻ có sức đề kháng và hệ miễn dịch tốt: Thường khỏi bệnh sau 1-3 tuần kể từ khi phát bệnh, nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách.
• Trẻ nhỏ tuổi: Có thể kéo dài hơn 1 tháng để hồi phục do sức đề kháng và hệ miễn dịch còn non yếu.

Thời gian điều trị viêm phế quản ở trẻ còn phụ thuộc vào loại viêm phế quản:

• Viêm phế quản cấp tính: Thường xuất hiện do virus và có thể tự khỏi sau vài tuần nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn và kéo dài.
• Viêm phế quản mãn tính: Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể kéo dài hoặc tái phát, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và tác động xấu đến hệ hô hấp.

Điều quan trọng nhất là phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra và hỗ trợ điều trị khi trẻ bị viêm phế quản, tránh tự ý sử dụng thuốc kháng sinh mà không có sự hướng dẫn từ bác sĩ.

Cách phòng tránh viêm phế quản cho bé

Để phòng tránh các dấu hiệu bệnh viêm phế quản ở trẻ sơ sinh, bố mẹ cần lưu ý các biện pháp sau:

• Tạo môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát: Ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc bằng cách duy trì môi trường sống sạch sẽ và thoáng đãng. Thường xuyên dọn dẹp và vệ sinh nơi ở, đảm bảo tay, chân và cơ thể của bé luôn sạch sẽ.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Tránh cho bé ra ngoài nơi công cộng vào thời điểm giao mùa hoặc tiếp xúc với những người có triệu chứng ho, sổ mũi. Khi ra đường, bé nên đeo khẩu trang kỹ lưỡng và sau khi về nhà cần vệ sinh tay chân sạch sẽ.
• Ăn uống hợp lý: Bổ sung nhiều nước cho trẻ và tăng cường thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như rau xanh, hoa quả vào khẩu phần ăn hàng ngày.
• Tiêm chủng đầy đủ: Đảm bảo bé được tiêm chủng đầy đủ theo lịch tiêm phòng, giúp phòng tránh nguy cơ mắc một số bệnh lý, trong đó có viêm phế quản.

Việc tuân thủ các lưu ý và quy trình chăm sóc trẻ sơ sinh bị viêm phế quản đúng cách rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản ở trẻ.

Bé bị viêm phế quản cần được chăm sóc và điều trị đúng cách để ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nặng. Cha mẹ cần nắm rõ các biểu hiện trẻ sơ sinh bị viêm phế quản và đưa con đi thăm khám bác sĩ để nhận được sự chăm sóc và điều trị toàn diện. Việc này sẽ giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và tránh được những hậu quả nặng nề của bệnh.