Chia sẻ kinh nghiệm xử lý khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ hiệu quả

Trẻ sơ sinh bị nôn trớ kèm theo quấy khóc, tiêu chảy, sốt… có thể là dấu hiệu cảnh báo một bệnh lý hoặc do chế độ sinh hoạt bị ảnh hưởng. Mẹ cần tìm hiểu các nguyên nhân và đưa ra biện pháp hợp lý để bé phát triển khỏe mạnh.

Tình trạng trẻ sơ sinh bị nôn trớ là gì?

Trẻ sơ sinh bị nôn trớ là một trong những hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh trong những tuần đầu tiên, thường xảy ra sau khi trẻ vừa ăn xong hoặc khi trẻ vặn người. 

Trước tiên, bố mẹ cần hiểu rõ bản chất để phân biệt được nôn và trớ:

• Nôn: Là cố gắng tống xuất một phần hay toàn bộ các chất trong dạ dày ra ngoài và thường được coi là phản xạ bảo vệ cơ thể. Nôn cần có sự kết hợp giữa sự co bóp dạ dày và sự co thắt các cơ bụng. Nôn có thể là dấu hiệu nhiều bệnh lý khác nhau và thường đi kèm các triệu chứng như sốt, tiêu chảy…
• Trớ: Sự di chuyển các chất bị trào ngược từ dạ dày lên miệng, thậm chí theo miệng ra ngoài với số lượng ít. Trớ chỉ là sự co bóp đơn thuần của dạ dày và là hiện tượng thường gặp sau khi bú sữa ở trẻ sơ sinh. Trớ thường đi kèm với ợ hơi và có thể xảy ra nhiều lần trong ngày. 

Trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ có nguy hiểm không?

Mỗi khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ, chắc hẳn bố mẹ sẽ lo lắng liệu đây là tình trạng bất thường hay sinh lý bình thường? Và trẻ sơ sinh bị nôn trớ liên tục có làm sao không? 

Theo các chuyên gia, khi trẻ sơ sinh nôn trớ nhưng trẻ vẫn ăn ngủ bình thường, tăng cân và phát triển đều đặn thì bố mẹ không cần quá lo lắng. Bởi đây chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường.

Tuy nhiên, tình trạng trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ được cho là nguy hiểm khi đi kèm những dấu hiệu bất thường như:

• Trẻ bị sụt cân, chậm lớn.
• Trẻ quấy khóc cả ngày vì khó chịu.
• Môi và miệng của trẻ bị khô, không chịu bú sữa.
• Trẻ sơ sinh nôn ra dịch màu vàng.
• Trẻ sơ sinh nôn ra dịch màu nâu.
• Trẻ nôn trớ ra máu.
• Sốt liên tục, khó thở, tiêu chảy…

Khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày kèm theo những dấu hiệu bất thường kể trên, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. 

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị nôn trớ

Hiện tượng trẻ sơ sinh bị nôn trớ có thể chỉ do nguyên nhân sinh lý bình thường những cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một bệnh lý đang tiềm ẩn. 

Trẻ sơ sinh hay nôn trớ do sinh lý

Trong hệ tiêu hóa, giữa dạ dày và thực quản sẽ có lớp cơ vòng giúp ngăn ngừa sự trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Tuy nhiên, ở trẻ em, hoạt động của cơ thắt chưa hoàn thiện, chưa kể thể tích dạ dày nhỏ, vị trí dạ dày nằm ngang nên rất dễ xảy ra hiện tượng nôn trớ, nhất là khi trẻ ăn quá no. 

Ngoài ra, tình trạng trẻ sơ sinh bị nôn vọt còn có thể do sự sai lầm khi chăm sóc của bố mẹ:

• Mẹ cho trẻ bú ngậm vú chưa đúng cách, cho trẻ bú chưa đúng tư thế khiến trẻ phải nuốt nhiều khí vào dạ dày hơn mà gây nôn trớ. 
• Trẻ được cho ăn một lượng quá nhiều trong mỗi cữ ăn. 
• Trẻ vừa ăn no đã bị đặt nằm xuống ngay.
• Trẻ được quấn tã hoặc băng rốn quá chặt cũng gây ra nôn trớ. 

Trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ do bệnh lý 

Trong nhiều trường hợp, trẻ sơ sinh nôn trớ là bởi sức khỏe của trẻ đang có vấn đề, khả năng cao là do bệnh lý gây ra. Bố mẹ cần chú ý theo dõi triệu chứng của trẻ để kịp thời đưa trẻ đi khám và điều trị:

• Tắc nghẽn dạ dày hoặc ruột: Triệu chứng đi kèm thường là chướng bụng, nhiễm trùng toàn thân, bí trung đại tiện, trẻ sơ sinh nôn ra dịch màu nâu đen. 
• Trẻ nhiễm vi khuẩn hoặc virus: Khi trẻ bị nhiễm trùng sẽ gây kích thích lên dạ dày và gây ra tình trạng nôn trớ. Một số bệnh lý nhiễm trùng thường gặp nhất phải kể đến viêm màng não, viêm đường hô hấp trên.
• Sốt mọc răng: Trẻ đang mọc răng dễ dẫn đến tình trạng sốt liên tục, đau lợi, khó chịu, quấy khóc, không chịu ăn, nôn trớ.
• Một số dị tật đường tiêu hóa: Một số bệnh lý như thoát vị hoành, hẹp phì đại môn vị, teo thực quản, hẹp tá tràng bẩm sinh… thường gây nôn trớ trong những ngày đầu mới sinh.
• Một số nguyên nhân khác: Dị ứng (rất hiếm gặp) hoặc không dung nạp sữa công thức…

Phương pháp xử lý nhanh tình trạng nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Có nhiều cách trị nôn trớ ở trẻ sơ sinh mà bố mẹ có thể tham khảo ngay sau đây. Cần lưu ý khi thấy trẻ sơ sinh bị nôn trớ, điều đầu tiên bố mẹ cần làm là giữ bình tĩnh để xử lý hiệu quả tình trạng này.

Cách xử lý tức thời khi trẻ sơ sinh bị nôn trớ liên tục

Khi trẻ sơ sinh bị nôn vọt, bố mẹ cần kịp thời:

• Bước 1: Nghiêng đầu trẻ sang một bên khi nôn trớ để tránh tình trạng trẻ bị sặc. Sau đó, bố mẹ cần nhanh chóng làm sạch các chất nôn trong miệng, mũi và họng theo thứ tự miệng – mũi bằng cách hút hay quấn khăn gạc vào ngón tay và tiến hành thấm chất nôn trong họng của trẻ. 
• Bước 2: Khum tay và vỗ từ từ nhẹ nhàng hai bên lưng để trấn an trẻ, đồng thời cũng giúp trẻ ho ra nốt chất nôn còn sót lại trong phần họng ngoài. 
•  Bước 3: Lau cổ và toàn bộ cơ thể trẻ bằng nước ấm, sau đó thay quần áo sạch sẽ cho trẻ. 
• Bước 4: Khi trẻ hết cơn nôn, bố mẹ hãy cho trẻ uống nước ấm hoặc dùng ORS (Oresol) ấm từng thìa nhỏ để bù nước tức thì. Cho trẻ bú sữa từ từ và cho trẻ ngủ, tuyệt đối không dùng thuốc chống nôn cho trẻ khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. 
• Bước 5: Tiếp tục theo dõi tình trạng nôn trớ của trẻ. Nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường đã nêu trên, bố mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. 

Mẹo chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Chắc chắn rằng không bố mẹ nào muốn thấy con mình bị nôn trớ thường xuyên vì sau mỗi lần nôn trớ trẻ sẽ rất mệt và kém hấp thu dưỡng chất. Để hạn chế tình trạng trẻ sơ sinh nôn trớ nhiều, bố mẹ có thể áp dụng các mẹo dưới đây: 

Chia nhỏ khẩu phần ăn cho trẻ

Cho trẻ bú đủ cữ, từ từ và không ép trẻ ăn quá no. Nên chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày để giúp trẻ tiêu hóa nhanh hơn và dễ dàng hơn.

Lựa chọn sữa công thức phù hợp

Với những trẻ bị nôn trớ do không dung nạp sữa, mẹ cần lưu ý lựa chọn loại sữa phù hợp nhưng vẫn phải đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết, nhất là canxi.

Với những trẻ bị nôn trớ do dị ứng sữa (thường là dị ứng đạm bò), mẹ nên lựa chọn sữa công thức dành riêng cho các trường hợp này. Hiện nay, sản phẩm Biostime SN-2 Bio Plus Ultra Goat hay thường được gọi là sữa dê Biostime là dòng sữa công thức dành cho trẻ dị ứng đạm bò được các chuyên gia khuyên dùng. 

Đặc biệt trong sữa dê Biostime có hệ lợi khuẩn gần giống với sữa mẹ cùng thành phần dinh dưỡng cần thiết giúp trẻ phát triển tốt với một hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa khỏe mạnh. 

Hầu hết trẻ sử dụng sữa dê Biostime đều ăn ngoan, ngủ ngon và không gặp các vấn đề về tiêu hóa như nôn trớ, đau bụng, táo bón, tiêu chảy, đầy hơi… 

Không cho trẻ nằm ngay sau khi ăn

Khi trẻ vừa ăn no, bố mẹ nên vỗ ợ hơi nhẹ nhàng và chỉ đặt trẻ nằm sau khi ăn no từ 30 phút trở lên. Tuyệt đối không chơi đùa hay bế xốc khi trẻ vừa mới ăn no. 

Massage xung quanh rốn cho trẻ

Việc massage xung quanh rốn theo chiều kim đồng hồ giúp giảm sự co bóp dạ dày, tăng tiết dịch, tăng nhu động ruột giúp giảm chướng bụng, bài tiết phân đều đặn và giảm tình trạng nôn trớ. 

Chú ý tư thế bú và cách ngậm bắt vú

Mẹ cần giảm tình trạng trẻ hít phải nhiều khí thừa – một nguyên nhân khiến trẻ hay bị nôn trớ. 

Mẹ nên cho trẻ bú từ từ, với những trẻ bú bình, mẹ cần giữ bình sữa ở góc nghiêng 45 độ sao cho sữa ngập cổ bình để hạn chế tình trạng khí thừa đi vào dạ dày của trẻ. 

Bổ sung canxi cho trẻ

Nôn trớ nếu đi kèm với hiện tượng hay vặn mình, rùng mình, khó ngủ rất có thể do trẻ đang bị thiếu canxi. Với trường hợp này, việc bổ sung đầy đủ canxi là cách tốt nhất giúp trẻ. 

Trên đây là những thông tin cụ thể về hiện tượng trẻ sơ sinh bị nôn trớ. Khi trẻ sơ sinh hay bị nôn trớ, bố mẹ cần theo dõi sát sao và nếu trẻ xuất hiện dấu hiệu bất thường cần đưa trẻ đi thăm khám càng sớm càng tốt.